Βαρηκοΐα – Κώφωση στην παιδική ηλικία

Η ακοή είναι πολύ σημαντική και τη θεωρούμε δεδομένη – δεν είναι όμως….

Η εκμάθηση και η ανάπτυξη του λόγου επιτυγχάνεται μέσω της μίμησης. Σε πολύ μικρή ηλικία ακούμε τους ήχους που παράγουν οι γύρω μας και γρήγορα συνειδητοποιούμε ότι μέσω αυτών των ήχων οι άνθρωποι μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους, να εκφράζουν τις επιθυμίες τους, να εκδηλώνουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους. Κάποιες φορές όμως, το γλωσσικό πρότυπο, το οποίο καλείται να μιμηθεί ένα παιδί, προκειμένου να αναπτύξει την ομιλία, είτε απουσιάζει, είτε δεν είναι επαρκές. Αυτό συμβαίνει είτε σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις κοινωνικά αποκλεισμένων παιδιών είτε στην περίπτωση που κάποια βλάβη της ακοής δεν επιτρέπει στο παιδί να προσλάβει τα ακουστικά ερεθίσματα του περιβάλλοντος. Τέτοιες βλάβες δεν είναι σπάνιες. Υπολογίζεται ότι περισσότεροι από μισό δισεκατομμύριο άνθρωποι σε όλο τον κόσμο υποφέρουν από κάποιου βαθμού μείωση της ακουστικής τους ικανότητας.

Η ακοή λοιπόν είναι βασική λειτουργία αφενός ως αίσθηση και αφετέρου ως προϋπόθεση για την ανάπτυξη του λόγου. Οποιαδήποτε διαταραχή της ακοής μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές όχι μόνο της ομιλίας αλλά και της συνολικότερης προσωπικότητας και καλλιέργειας του παιδιού, συμπεριλαμβανομένης και της σχολικής του επίδοσης. Όσον αφορά τον προφορικό λόγο, τα βαρήκοα παιδιά κάνουν αρθρωτικά λάθη κατά την ομιλία, αποκτούν λεξιλόγιο με πιο αργό ρυθμό από τα ακούοντα παιδιά, δυσκολεύονται να κατανοήσουν αφηρημένες έννοιες, λέξεις με πολλαπλά νοήματα και μεγάλες προτάσεις με πολύπλοκη συντακτική δομή. Επιπλέον, δυσκολεύονται να ελέγξουν τον τόνο και την ένταση της φωνής τους ενώ από την ομιλία τους λείπει ο ρυθμός και η μελωδικότητα.

Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να κάνουν προληπτικό έλεγχο στο παιδί τους από τη γέννησή του, να παρατηρούν τις αντιδράσεις του στα διάφορα ηχητικά ερεθίσματα και να είναι υποψιασμένοι για το ενδεχόμενο βαρηκοΐας στην περίπτωση που καθυστερεί να αναπτύξει το λόγο του. Όσο νωρίτερα διαγνωστεί η βαρηκοΐα, τόσο νωρίτερα μπορεί να ξεκινήσει η ιατρική και λογοθεραπευτική παρέμβαση.

Η ιατρική παρέμβαση καθορίζεται από το είδος και το βαθμό της βαρηκοΐας. Οι βασικές μέθοδοι ιατρικής αποκατάστασης της ακουστικής ικανότητας είναι α) η τοποθέτηση ακουστικού βαρηκοΐας και β) η τοποθέτηση κοχλιακού εμφυτεύματος. Το πρώτο είναι μία μικροσυσκευή που ενισχύει την ένταση του ήχου που φτάνει στο αυτί ενώ το δεύτερο είναι μία ηλεκτρονική συσκευή που τοποθετείται με χειρουργική επέμβαση και αντικαθιστά το όργανο της ακοής, όταν υπάρχει μεγάλου βαθμού βαρηκοΐα ή κώφωση.

Η λογοθεραπεία έχει ως στόχο να βελτιώσει την ακουστική αντίληψη, την κατανόηση και παραγωγή του λόγου. Είναι βασικό να ξεκινά από τη μικρότερη δυνατή ηλικία. Οι στόχοι της θεραπείας διαφοροποιούνται ανάλογα με το βαθμό της βαρηκοΐας και την ιατρική αποκατάσταση που έχει επιλεγεί για το παιδί (ακουστικό βαρηκοΐας ή κοχλιακό εμφύτευμα). Έτσι, στις ελαφρές περιπτώσεις, το παιδί θα χρειαστεί βοήθεια στην αντίληψη και άρθρωση μερικών λιγότερο ηχηρών συμφώνων. Σε μέτριες βαρηκοΐες θα χρειαστεί εντατικότερη θεραπεία στην άρθρωση και στο λεξιλόγιο και στο να μάθει να χρησιμοποιεί τα μέρη του λόγου. Στις μεγάλου βαθμού βαρηκοΐες και την κώφωση, ο λόγος δεν αποκτάται αυτόματα και χρειάζεται εντατική παρέμβαση.

πηγή: Κέντρο Ειδικών Θεραπειών “Λόγου…Χάρη”